بسمه‌تعالي
نکته‌هاي ناب
آداب قلبيه سالک هنگام توجه به آب براي طهارت:
در حديث شريف مصباح الشّريعه از امام صادق نقل شده است: چون اراده طهارت و وضو کردي، متوجه آب بشو آنسان که متوجه رحمت حق شوي، زيرا که حق تعالي قرار داده آب را کليد تقرّب به خود و مناجات خويش و راهنماي بساط خدمت خود. و چنانچه رحمت خدا پاك مي‌کند گناهان بندگان را همان‌طور نجاسات ظاهره را آب پاك مي‌کند نه غير آن. خداي تعالي مي‌فرمايد: اوست آن کس که فرستاد بادها را براي بشارت در جلو رحمتش و نازل نموديم از آسمان آب پاکيزه را (فرقان/ 48). و فرمود خداي تعالي: و قرار داديم از آب هر چيز زنده را (انبياء 3).
در اين حديث شريف لطايف و دقايقي است و اشارات و حقايقي است که قلوب اهل معرفت را زنده مي‌کند و ارواح صافيه اصحاب قلوب را حيات مي‌بخشد. در اين حديث علاوه بر آنکه آب را به رحمت حق تشبيه نموده و از آن به عنوان يکي از مظاهر بزرگ رحمت حق نام مي‌برد که خداوند در عالم طبيعت آن را نازل فرموده و مايه حيات موجودات آن را قرار داده؛ بلکه رحمت واسعه الهيه را که از سماء رفيع الدرجات حضرت اسماء و صفات نازل و اراضي تعينات اعيان به آن نده گرديده، اهل معرفت به آب تعبير نمودند. حق تعالي آب را براي تطهير از قذارات صوريه قرار داد و مفتاح باب قرب و مناجات خود مقرّر فرمود و راهنماي بساط خدمت خويش، که باب الابواب رحمت‌هاي باطنيه است، قرار داد. بلکه آبِ رحمت حق در هر نشئه‌اي از نشئات وجود و در هر مشهدي از مشاهد غيب و شهود نزول و ظهور کند، تطهير ذنوب عباد اللَّه نمايد موافق با آن نشئه و مناسب آن عالم؛ پس با آب رحمت نازل از سماء احديت ذنوب غيبت تعينات اعيان تطهير شود؛ و با آب رحمت واسعه از سماء واحديت ذنوب عدميت مهيات خارجيه تطهير شود؛ و در هر مرتبه از مراتب وجود مطابق آن مرتبه.
در اين حديث شريف چهار مرتبه را براي طهارت بيان فرمودند، که يکي از آن مراتب، تطهير اعضاء است . و البته اشاره مي‌فرمايد به اينکه اهل مراقبه و سلوك الي اللَّه نبايد واقف به صور و ظواهر اشياء شوند، بلکه بايد ظاهر را مرآت باطن قرار دهند و از صور حقايق را کشف کنند و به تطهير صوري قناعت نکنند که آن دام ابليس است. پس از آن مي‌فرمايد: معاشرت کن با خلق خدا مثل ممزوج بودن آب با اشياء که ادا مي‌کند حقّ هر چيزي را و از معناي خود تغيير نمي‌کند؛ چنانچه پيامبر اکرم مي‌فرمايد: ثَل مؤمن خالص (خ ل: خاص) مثَل آب است. همچنان که مشهود است مرتبه اول مربوط بود به معامله انسان سالک با قواي داخليه و اعضاي خود؛ و مرتبه دوم مربوط است به معامله انسان با خلق خدا. و اما مرتبه سوم مربوط است به کيفيت معامله سالک با خداي تعالي، و می‌فرمايد: بايد صفاي تو با خداي تعالي در همه طاعاتت مثل صفاي آب باشد در وقتي که نازل نمود آن را از آسمان و ناميد آن را طهور . يعني جميع عبادات او خالي از جميع شرك هاي ظاهري و باطني باشد. و نهايتا مرتبه چهارم که دستوري جامع براي اهل رياضت و سلوك است و مي فرمايد : پاکيزه کن دل خويشتن را به پرهيزگاري و يقين در وقت پاکيزه نمودن اعضاء خود را به آب.
منبع: آداب الصلاة از حضرت امام خميني رحمت الله عليه، مقاله دوم، فصل سوم.