ضرورت و اهمیت تأسیس اندیشکده
هدف کلی طرح حاضر ارائه یک نقشه راه جامع در راستای نیل به اهداف تدوین نقشه راه شناسایی و معرفی مهم‌رین ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های زیست فناوری، شناسایی عوامل بازدارنده و تقویت‌کننده در توسعه زیست فناوری و تجاری‌سازی در ایران، شناسایی بازارهای داخلی و جهانی محصولات به دست آمده از حوزه زیست فناوری و تربیت نیروهای متخصص در این حوزه می‌باشد. از جمله مهم‌ترین ظرفیت‌های زیست فناوری در ایران وجود منابع سرشار طبیعی و تنوع زیاد گونه‌های گیاهی و آبزی در گستره اکوسیستم‌های آبی و خشکی کشور و همچنین وجود نیروهای متخصص دانشگاهی در رشته‌های مختلف زیست‌شناسی و آزمایشگاهی می‌باشد. متأسفانه، به دلیل عدم آینده‌پژوهی و نیازسنجی بازار و روشن نبودن اولویت‌های تحقیقاتی کشور در حوزه زیست فناوری دریا اکثر تحقیقات بجای تجاری شدن به سمت تولید مقاله سوق داده شود. بنابراین مشخص کردن محورهای تحقیقاتی بخش‌های مختلف حوزه زیست فناوری از نظر دیر بازده یا زود بازده بودن از جمله ضرورت‌های تدوین سیاست‌های حمایتی و تشویقی توسط دولت می‌باشد که باید به آن توجه شود تا زمینه لازم جهت همسو کردن فعالیت های پژوهشی در یک مسیر از پیش تعیین شده به وجود آید. از یک‌طرف، عدم وجود آمار و اطلاعات جامع و دقیق از کیفیت و کمیت منابع بالقوه‌ای که می‌توانند در حوزه زیست فناوری در جهت تولید محصولات با ارزش افزوده استفاده شوند، میزان نیاز کشور به محصولات و ترکیبات به دست آمده از این حوزه و همچنین میزان واردات و صادرات این محصولات، همپوشانی فعالیت حوزه‌های مختلف زیست فناوری با یکدیگر در تخمین اثرگذاری هر یک از شاخه‌های درگیر در حوزه زیست فناوری از جمله چالش‌های پیش‌رو بر سر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مناسب در این بخش می‌باشد. بحث‌های حقوقی و زیست‌محیطی استفاده از منابع، کمبود منابع و حق مالکیت منایع در آب‌های داخلی و برون مرزی نیز از دیگر چالش‌هایی می‌باشد که باید از طریق ارائه راه‌حل‌های اساسی و کاربردی مانند تدوین قوانین و راهکارهای مناسب برای برون رفت از این مسائل مورد توجه قرار گیرند. بنابراین معرفی زیر بخش‌های مختلف در برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت می‌تواند در برطرف کردن چالش‌ها و منسجم شده بخش‌های مختلف زیست فناوری کمک کند.
تأمین سلامت و بهداشت جمعیت بیش از شش میلیاردی ساکنان کره زمین از طریق تولید داروهای نوترکیب و واکسن‌های نسل جدید، دستیابی به روش‌های درمان کم‌هزینه بیماری‌ها، یافتن درمان نوین بیماریهای صعب‌العلاج و تشخیص سریع‌تر و مؤثرتر بیماریهای گوناگون از جمله بیماریهای ژنتیکی از حوزه‌های کارآیی زیست فناوری پزشکی می‌باشد. حذف مؤثر آلاینده‌های محیطی خطرناک از محیطزیست با استفاده از میکروارگانیسم‌های پالایشگر آلودگـی و استـفاده از تکنیک‌های حفظ، نگهداری و حراست از ذخایر ژنتیکی کشور از جمله کاربردهای زیست فناوری در زمینه محیط زیست می‌باشد. زیست فناوری از نظر اقتصادی و در صنعت نیز منجر به تولید محصولات گوناگون با صرف هزینه و انرژی کمتر، ضایعات اندک و از همه مهم‌تر با کمترین اثر مخرب بر محیطزیست می‌شود، بدین‌خاطر از این فناوری به عنوان یکی از پاک‌ترین و در عین حال سودآور‌ترین بخش‌های صنعت یاد می‌شود. تصویری از وضعیت موجود بیوتکنولوژی در ایران، در حوزه سلامت در مقایسه با برخی کشورهای منطقه و جهان در حال حاضر بیش از 200 قلم دارو و واکسن برای درمان بیماری‌هایی مثل سرطان، دیابت، ایدز و سایر بیماریهای نقص سیستم ایمنی بدن به بازار وارد شده و نزدیک به 400 دارو و واکسن برای درمان بیماری‌ها مانند انواع سرطان‌ها، آلزایمر، بیماریهای قلب و عروق، MS و ایدز در مراحل آزمون‌های بالینی قرار دارند. انواع کیت های تشخیصی صد ها بیماری مختلف نیز از محصولات بیوتکنولوژی هستند. نزدیک به 4000 شرکت در زمینه زیست فناوری در جهان در سال 2007 فعال بوده‌اند که بیش از یک سوم آنها (1452 شرکت) در آمریکا هستند. اکثر شرکت‌ها نوپا بوده و بر روی اولین محصول خود کار می‌کنند و وابستگی شدیدی به سرمایه‌گذاری دارند. نزدیک به 25 میلیارد دلار سرمایه در سال 2007 در این حوزه از فناوری جذب شده که با این میزان، جمع سرمایه‌گذاری 5 سال اخیر به بیش از 100 میلیارد دلار رسیده است.
زیست فناوری صنعتی از جایگاه ویژه‌ای در میان سایر حوزه‌های فناوری‌زیستی برخوردار است. در کشور ما نیز، فعالیت‌های بسیار خوبی در زمینه زیست فناوری کشاورزی، پزشکی و دارویی انجام شده است. اما متاسفانه با وجود قابلیت‌های بالای زیست فناوری در صنایع شوینده، نساجی، کاغذ سازی، چرم‌سازی و حتی استحصال فلزات از سنگ‌های معدنی، زیست فناوری صنعتی در کشور هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است. زیست فناوری محیطزیست نیز شامل طراحی، بکارگیری و مدیریت سیستم‌های بیولوژیک به‌منظور پالایش و اصلاح آلودگی‌های محیطی (خاک، هوا و آب) یا انجام فرآیندهای سازگار با محیطزیست برای تولید محصولات تجزیه‌پذیر (سبز) و رسیدن به توسعه پایدار است و امروزه زیست فناوری نقش مؤثری در کاهش ضایعات وارده به طبیعت از سوی انسان دارد. مثلاً پاکسازی پساب با استفاده از لجن فعال و کاهش بو و شفاف‌سازی فاضلاب‌های شهری از مهم‌ترین دستاوردهای این شاخه از علوم پیشرفته می‌باشد. اقتصاد در بخش‌های مختلف صنایع زیست فناوری در حوزه‌های مختلف اعم از بخش‌های بهداشت و درمان،کشاورزی، محیطزیست و ...بهره گیری از دانش و فناوری زیستی به مرحله درآمدزایی و تجاری رسیده است و روند رو به توسعه است. در حال حاضر، تقریباً 20 نوع پروتئین دارویی نوترکیب در بازارتجارت دارو وجود دارد که 60 درصد فروش آنها مربوط به شش نوع فراورده خاص می‌شود. این پروتئین‌های نوترکیب دارویی عبارتند از: اریتروپویتین، عامل محرک کولونی گرانولوسیت، واکسن هپاتیت B، هورمون رشد انسانی انسولین و آلفا اینترفرون. حدود 300 داروی نوترکیب دیگر برای درمان بیماریهای مختلف به ویژه انواع سرطان، ایدز و بیماریهای دستگاه عصبی، در مراحل مختلف آزمایش‌های بالینی قرار دارند. در سال‌های اخیر، پژوهش‌های گسترده‌ای برای تولید پروتئین‌های نوترکیب دارویی از طریق مهندسی ژنتیک مورد توجه قرار گرفته است. لذا تبیین و سوق دادن علمی و پژوهشی مؤسسات و محققین درگیر در حوزه بیوتکنولوژی در بهبود سلامت، سبک زندگی و توسعه اقتصادی، رسالت این اندیشکده می‌باشد.