بسمه‌تعالي
نکته‌هاي ناب
احاديثي راجع به حضور قلب
از حضرت رسول اکرم صلّي اللَّه عليه و آله روايت شده است که عبادت کن خداي تعالي را چنانچه گويا او را مي‌بيني؛ و اگر تو او را نمي‌بيني او تو را مي‌بيند (بحاراالنوار، ج 74، کتاب الروضه، باب 4، حديث 3. مکارم االخالق، ص 459).
در اين حديث شريف دو مرتبه از مراتب حضور قلب استفاده مي‌شود: يکي، آنکه سالک مشاهد جمال جميل و مستغرق تجلّيات حضرت محبوب باشد به طوري که جميع مسامع قلب از ديگر موجودات بسته شده و چشم بصيرت به جمال پاك ذي‌الجالل گشوده گرديده و جز او چيزي مشاهده نکند. و مرتبه ديگر، که نازلتر از مقام قبل است، آن است که خود را حاضر محضر ببيند و ادب حضور و محضر را ملحوظ دارد.
چنانچه حضرت رسول اکرم فرمايد: اگر مي‌تواني از اهل مقام اول باشي عبادت خدا را آن طور بجا آور، و الّا از اين معنا غافل مباش که تو در محضر ربوبيتي.
از جناب ابوحمزه ثمالي رضي اللَّه عنه نقل شدهاست: ديدم حضرت علي بن الحسين سالم اللَّه عليهما را که نماز مي‌خواند، عباي آن حضرت از دوشش افتاد، آن را راست و تسويه نفرمود تا آن که از نماز فارغ شد، سؤال کردم از سببش، فرمود: واي بر تو، آيا مي‌داني در خدمت کي بودم (وسائل الشيعه، ج 4، ص 688، کتاب الصلوه، ابواب الصلوه باب 3 ،حديث 6).
و نيز از حضرت رسول صلّي اللَّه عليه و آله نقل شدهاست: که دو نفر از امت من به نماز مي‌ايستند در صورتي که رکوع و سجودشان يکي است و حال آن که ميان نماز آنها مثل ما بين زمين و آسمان است (بحاراالنوار، ج 81، ص 249،کتاب الصلوه، باب 16، حديث 41).
و در جاي دگر حضرت فرمودند: آيا نمي‌ترسد کسي که صورت خود را در نماز برمي‌گرداند صورت او چون روي حمار شود (مستدرك الوسائل، کتاب الصلوه، ابواب افعال الصلوه باب 2، حديث 20).
همچنين از حضرت امام صادق عليه السلام منقول است که جمع نمي‌شود اشتياق و خوف در دلي مگر آن که بهشت بر او واجب شود. پس وقتي نماز مي خواني، اقبال کن به قلب خود به خداي عزّوجلّ؛ زيرا که نيست بنده مؤمني که اقبال کند به قلبش به خداي تعالي در نماز و دعا مگر آن که قلوب مؤمنين را خداي تعالي به او اقبال دهد و با دوستي آنها او را تأييد کند او را به بهشت برد (وسائل الشيعه، ج 4، ص 687، کتاب الصلوه، ابواب افعال الصلوه باب 3، حديث 3).
و يا از حضرت امام باقر العلوم عليه السلام روايت شده است: که همانا بالا مي‌رود از نماز بنده از براي او نصف يا ثلث يا ربع يا خمسش؛ پس، بالا نمي‌رود براي او مگر آنچه را اقبال به قلب نموده است بر آن. و ما مأمور شديم به نافله تا تتميم شود نقص فرايض به آن (علل الشرائع، ج 2، ص 327 ،باب 24، حديث 2).
البته احاديث در اين باب بسيار است و به نظر مي‌رسد براي اصحاب اعتبار و قلوب بيدار اين قدر کفايت کند.
منبع : آداب الصلاة از حضرت امام خميني رحمت الله عليه، مقاله اول، فصل نهم.