مقاله اول از فصل ششم و هفتم
بسمه‌تعالي
نکته‌هاي ناب
عبادت از روي نشاط و بهجت: انجام عبادت از روي نشاط، بهجت قلب، فرح و انبساط خاطر از آداب قلبيه نماز، و ساير عبادات است که موجب نتايج نيکو، فتح برخي از ابواب و کشف بعضي از اسرار مي‌شود. پس، وقتي را براي عبادت انتخاب کنيد که نفس به عبادت اقبال داشته باشد و داراي نشاط و تازگي باشد زيرا اگر نفس را در اوقات کسالت و خستگي وادار به عبادت کنيد ممکن است آثار بدي به آن مترتّب شود که از جمله آنها منضجر شدن از عبادت است و نهايتا روح را از مقام عبوديت که منشأ همه سعادات است برنجاند. اطبا عقيده دارند اگر انسان غذا را از روي سرور و بهجت ميل کنند زودترهضم شود،همين طور طب روحاني اقتضا مي کند که انسان غذاهاي روحاني را از روي بهجت و اشتياق تناول کند و از کسالت و تکلّف احتراز کند، تا آثار آن در قلب زودتر واقع شود و باطن قلب با آن زودتر تصفيه شود. در احاديث متعدد بيان شده است که سالک در هر مرتبهاي که هست، چه در رياضت و مجاهدت علميه يا نفسانيه يا عمليه، مراعات حال خود را بکند و با رفق و مدارا با نفس رفتار نمايد و زايد بر طاقت و حالت خود بر آن تحميل نکند. زيرا نفس بويژه در دوران جواني به واسطه سخت‌گيري فوق‌العاده عنان گسيخته شود و زمام اختيار را در دست بگيرد و در پرتگاه افتد و هرگز روي نجات را نبيند و به طريق سعادت و رستگاري برنگردد. بنابراين سالک همانند طبيبي حاذق بايد نبض خود را در ايام سلوك بگيرد و از روي اقتضائات، احوال و ايام سلوك با نفس رفتار کند و در ايام اشتعال شهوت که غرور جواني است طبيعت و غريزه را بکلّي سرکوب نکند و با طرق مشروعه آتش شهوت را فرو نشاند و از اين جهت رسول خدا صلّي اللَّه عليه و آله فرمودند: کسي که تزويج کند، نصف دينش را احراز نموده است. تفهيم در عبادات: يکي ديگر از آداب قلبيه عبادات، خصوصاً عبادات ذکريه، تفهيم است. يعني انسان قلب خود را در ابتداء امر چون طفلي پندارد که زبان باز نکرده و آن را مي‌خواهد تعليم دهد. در اول امر، قلب متعلّم است و زبانْ معلّم و قلب تابع زبان است و پس از گشوده شدن زبان قلب عکس گردد، يعني قلب ذاکر گردد و به تبع آن حرکت کند. در مجموع در اول امر بايد انسان تفهيم در عبادات را ملحوظ دارد تا زبان قلب که مطلوب حقيقي است گشوده گردد. و عالمت آن که زبان قلب گشوده شده است آن است که تعب ذکر و زحمت آن مرتفع شودو نشاط و فرح رخ دهد و خستگي و رنج زايل گردد. و البته بايد دانست که يکي از نکات تکرار اذکار و ادعيه و دوام ذکر و عبادت همين است که زبان قلب گشوده و قلب ذاکر و داعي و عابد گردد و تا اين ادب)تفهيم( ملحوظ نشود زبان قلب گشوده نشود. چنانچه در کافي شريف از حضرت امام صادق سالم اللَّه عليه نقل شده است که حضرت امير المؤمنين سالم اللَّه عليه در ضمن بعضي از آداب قرائت فرمودند: و لکنِ اقْرَعوا بِه قُلُوبکُم الْقاسيەَ، و ال يکُنْ هم احدکُم آخرَ السورة (بلکه با قرآن بر دل‌هاي سخت خود بکوبيد و بر آن مباشيد که سوره را به آخر برسانيد. اصول کافي، ج 4، ص 418، کتاب فضل القرآن، باب ترتيل القرآن بالصوت الحسن، حديث 1)
منبع : آداب الصلاة از حضرت امام خميني رحمت الله عليه، مقاله اول، فصل ششم و هفتم.